Пераемнасць дзіцячага сада і пачатковай школы

Пераемнасць - гэта як бесперапынны працэс выхавання і навучання дзіцяці, які мае агульныя і спецыфічныя мэты для кожнага ўзроставага перыяду, сувязь паміж рознымі ступенямі развіцця, сутнасць якой складаецца ў захаванні тых ці іншых элементаў цэлага ці асобных характарыстык пры пераходзе да новага стану.

Згодна з Кодэксам Рэспублікі Беларусь аб адукацыі, адным з прынцыпаў, на якім грунтуецца дзяржаўная палітыка ў сферы адукацыі, з'яўляецца забеспячэнне пераемнасці і бесперапыннасці ўзроўняў асноўнай адукацыі, а таксама прыступак адукацыі ў рамках аднаго ўзроўню

Асноўныя мэты дашкольнай і пачатковай адукацыі ў кантэксце     пераемнасці:

• стварэнне аптымальных псіхолага-педагагічных і медыка-біялагічных умоў для рэалізацыі адзінай лініі развіцця дзіцяці на этапах дашкольнай і пачатковай адукацыі;
• забеспячэнне далейшага ўсебаковага агульнага развіцця шасцігадовых дзяцей з улікам ўзрослых магчымасцяў, спецыфікі школьнага жыцця разам з засваеннем найважнейшых навучальных навыкаў

ЗАДАЧЫ:

• памяншэнне негатыўных праяў адаптацыйнага перыяду;
•  стварэнне псіхолага-педагагічных умоў, якія забяспечваюць захаванасць і ўмацаванне здароўя малодшага школьніка;
• укараненне інавацыйных педагагічных тэхналогій, накіраваных на развіццё матывацыйнай сферы дзіцяці, яго інтэлекту,самастойнасці, калектывізму;
• забеспячэнне своечасовай адэкватнай карэкцыйна-педагагічнай дапамогі першакласнікам.

На дашкольнай прыступцы фармаваць:

• Далучэнне дзяцей да каштоўнасцей здаровага ладу жыцця.

• Забеспячэнне эмацыйнага дабрабыту кожнага дзіцяці, развіццё яго станоўчага самаадчування.

• Развіццё ініцыятыўнасці, дапытлівасці, адвольнасці, здольнасці да творчага самавыяўлення.

• Фарміраванне розных ведаў аб навакольным свеце, стымуляванне камунікатыўнай, пазнавальнай, гульнявой і іншых формаў актыўнасці дзяцей у розных відах дзейнасці.

Развіццё кампетэнтнасці ў сферы адносіны да свету, да людзей, да сябе; уключэнне дзяцей у розныя формы супрацоўніцтва (з дарослымі і дзецьмі рознага ўзросту

На прыступкі пачатковай школы фармаваць:

• Ўсвядомленае прыняцце здаровага ладу жыцця і рэгуляцыя свайго паводзінаў у адпаведнасці з імі;

• Гатоўнасць да актыўнага ўзаемадзеяння з навакольным светам (эмацыйная, інтэлектуальная, камунікатыўная, дзелавая і інш.);

• Жаданне і ўменне вучыцца, гатоўнасць да адукацыі ў асноўным звяне школы і самаадукацыі;

• Ініцыятыўнасць, самастойнасць, навыкі супрацоўніцтва ў розных відах дзейнасці;

• Удасканаленне дасягненняў дашкольнага развіцця (на працягу ўсяго пачатковага адукацыі).

Падставы для ажыццяўлення пераемнасці дашкольнай і пачатковай школьнай адукацыі:

• Стан здароўя і фізічнае развіццё дзяцей.
• Ўзровень развіцця іх пазнавальнай актыўнасці як неабходнага кампанента вучэбнай дзейнасці.
• Разумовыя і маральныя здольнасці навучэнцаў.
• Сфарміраванасць іх творчага ўяўлення, як напрамкі асобаснага і інтэлектуальнага развіцця.
• Развіццё камунікатыўных уменняў, т. е. ўменне мець зносіны з дарослымі і аднагодкамі.

Паступленне ў школу - пераломны момант у жыцці кожнага дзіцяці. Змяняецца яго месца ў сістэме грамадскіх адносін, змяняецца ўклад яго жыцця, узрастае псіхаэмацыянальная нагрузка. Перад дарослым паўстае пытанне: як дапамагчы дзіцяці без шкоды для здароўя засвоіць новыя правілы і патрабаванні настаўніка, як плаўна і бязбольна перайсці ад гульнявой дзейнасці да вучэбнай.

Праблемы пры забеспячэнні пераемнасці дзіцячага сада і школы

адсутнасць узгодненасці на ўзроўні праграм навучання ў дашкольнай установе і школе;

рознапланавае выкарыстанне метадаў і форм арганізацыі адукацыйнага працэсу;

каардынацыя дзейнасці дашкольнай установы і школы ў супрацоўніцтве з сям'ёй па падрыхтоўцы дзяцей да школы з улікам рознага культурна-адукацыйнага ўзроўню бацькоў

Алгарытм дзеянняў для ажыццяўлення пераемнасці паміж дашкольнай установай і пачатковай школай:

• узгадніць мэты і задачы выхавання, навучання і развіцця дзяцей на дашкольнай і I ступені школьнай адукацыі;

• распрацаваць агульныя падыходы і патрабаванні да арганізацыі адукацыйнага працэсу;

• ўлічваць агульныя прынцыпы пабудовы вучэбных праграм, методык, тэхналогій;

• інтэграваць прадметныя вобласці ведаў дашкольнай і пачатковай адукацыі;

• удасканальваць формы арганізацыі і метады навучання як у дашкольнай установе, тая да і ў пачатковай школе;

• ажыццяўляць дыялектычную ўзаемасувязь паміж педагагічнымі тэхналогіямі навучання і выхавання дзяцей у кантэксце пераемнасці дашкольнай і пачатковай адукацыі;

Алгарытм дзеянняў для ажыццяўлення пераемнасці паміж дашкольнай установай і пачатковай школай:

• вызначаць змест і формы работы з дзецьмі, якія не наведваюць дашкольную ўстанову;

• ствараць аптымальныя санітарна-гігіенічныя і псіхолага-педагагічныя ўмовы для паўнавартаснага фізічнага развіцця шасцігадовых дзяцей;

• каардынаваць дзеянні па ажыццяўленню педагагічнага супрацоўніцтва дашкольнай установы, школы і сям'і (арганізацыя розных формаў садзейнічання сям'і ў фарміраванні асобы дзіцяці пры падрыхтоўцы да школы);

ўзгадніць дзеянні псіхалагічных, метадычных і сацыяльных службаў дашкольнай і пачатковай адукацыі.

Для практычнага ажыццяўлення пераемнасці неабходна выконваць прынцып інтэграцыі па наступных напрамках:

• узгадненне мэтаў і задач дашкольнай і пачатковай адукацыі для рэалізацыі адзінай лініі развіцця дзіцяці на этапах дашкольнай і пачатковай школьнага навучання;

• падпарадкаванне адукацыйнага працэсу ў дашкольнай установе і пачатковай школе станаўлення асобы дзіцяці, развіццю яго кампетэнтнасці (фізічнай, інтэлектуальнай, асобаснай, камунікатыўнай);

• Стварэнне ў дашкольнай установе і на I ступені агульнай сярэдняй адукацыі развівае прадметнай асяроддзя, функцыянальна мадэлюе змест дзейнасці дзяцей.

Для практычнага ажыццяўлення пераемнасці неабходна выконваць прынцып інтэграцыі па наступных напрамках:

• выкарыстанне на пачатковым этапе навучання розных відаў дзейнасці творчага характару (самадзейныя гульні, славеснае творчасць, музычныя, танцавальныя інтэрпрэтацыі);

• выкарыстанне розных формаў навучання «неурочного» тыпу, якія ўключаюць спецыфічныя віды дзейнасці дзяцей на аснове інтэгральнай;

• максімальнае забеспячэнне рухальнай актыўнасці дзяцей у школе на ўроках фізкультуры, вялікіх пераменах, а таксама ў працэсе пазашкольнай работы.

Праца з дзецьмі

• Заняткі «Падрыхтоўка да школы».

• Арганізацыя экскурсій выхаванцаў дзіцячага садка ў школу.

• Правядзенне сумесных мерапрыемстваў паміж выхаванцамі дзіцячага саду і навучэнцамі школы.

• Сумесныя спартыўныя святы.

• Выступленне школьнікаў на мерапрыемствах у дзіцячым садзе.

• Наведванне дашкольнікамі летняга аздараўленчага лагера.

Супрацоўніцтва з сям'ёй

• Наведванне заняткаў, навучальных заняткаў, мерапрыемстваў.

• Удзел бацькоў у класных, школьных і раённых мерапрыемствах.

• Анкетаванне бацькоў «Ці гатова ваш дзіця да школы?»

• Праца кансультацыйнага пункта для бацькоў будучых першакласнікаў.

• Размяшчэнне на сайце школы памятак-буклетаў для бацькоў «Як падрыхтаваць дзіця да школы».

• Правядзенне бацькоўскіх сходаў: «Гатоўнасць дзіцяці да школы», «Ваша дзіця - першакласнік».

Паспяховасць і выніковасць работы па ажыццяўленню пераемнасці ў развіцці, навучанні, выхаванні пры пераходзе дашкольнікаў на першую ступень агульнай сярэдняй адукацыі залежыць ад цэласнасці і бесперапыннасці працэсу адукацыі ва ўмовах установы з цесным супрацоўніцтве з сям'ёй...

У гульнях у дзяцей развіваецца асоба ва ўсіх сферах: пазнавальнай, эмацыйнай, сацыяльнай, творчай, рухальнай і матывацыйнай. Існуе вялікая колькасць гульняў, мэта якіх сфарміраваць тыя ці іншыя навыкі дзіцяці, даць яму новую інфармацыю пра свет, выхаваць станоўчыя рысы характару.

У гульнях са шнуроўкамі паляпшаюцца вокамер, увага, уседлівасць, умацоўваюцца пальцы рук (дробная маторыка). Гэта найлепшы спосаб падрыхтаваць руку да пісьма.

Рухомыя гульні развіваюць сілу, цягавітасць, спрыт, паляпшаюць выправу.

Зараз у крамах вялікі выбар настольных гульняў. Не абыходзьце іх увагай! Яны спрыяюць развіццю кемлівасці, увагі. Вучаць хутка арыентавацца ў форме, колеры, велічыні. Дапамагаюць засвоіць грамату і лік.

Камандныя гульні вучаць дзіця супрацоўнічаць, адстойваць свой пункт гледжання.

У ролевых гульнях дзеці прывыкаюць спраўляцца са сваімі эмоцыямі. Радавацца і паказваць сваё шчасце на людзях, хаваць у патрэбныя моманты сум і расчараванне, перажываць свой гнеў, зайздрасць, трывогу і непакой.

Пальчыкавыя гульні стымулююць развіццё мовы, прасторавае мысленне, увагу, уяўленне. Дзеці лепш запамінаюць вершаваныя тэксты, і іх мова становіцца больш выразнай.

Гуляючы з канструктарам, будаўнічым матэрыялам і рознымі тэхнічнымі цацкамі (падзорная труба, цацачныя фотаапараты, калейдаскопы), у дзіцяці развіваецца вынаходлівасць, праяўляюцца канструктарскія здольнасці і цікавасць да будаўніцтва і тэхнікі.

Тэатралізаваныя гульні ўзбагачаюць дзіцячае мастацкае ўспрыманне.

У наш час бацькі ўсё часцей ўспрымаюць дзіцячыя гульні як бескарысны занятак і забаву, пустое марнаванне часу. Многія мяняюць любімыя гульні сваіх дзяцей на сур'ёзныя заняткі - пісьмо, чытанне і ранняе навучанне мовам. Але гульня па-ранейшаму патрэбна дзіцяці не менш чым паветра, вада, ежа. І гэта ваша памылка.

Значную частку часу мамы праводзяць на кухні. Паспрабуйце выкарыстаць гэты час для зносін з дзіцем. Напрыклад, паралельна рыхтуючы, прапануйце пагуляць у гульні «Вялікі - маленькі», «Якога колеру», «Прыдумай слова»; прыдумаць з вамі казку, палічыць прадметы на кухні, прыдумаць задачу, паспаборнічаць у хуткагаворках і г. д.

Навучыцеся гуляць у шашкі (шахматы). Гэтыя гульні развіваюць лагічнае мысленне, прасторавае ўяўленне, увагу, памяць, уменне прагназаваць свае дзеянні і правяраць правільнасць іх выбару.

Узбагачаюць сумесныя прагулкі на прыродзе ці прагулкі па вёсцы з гульнявымі пазнавальнымі момантамі. Вывучайце навакольны свет разам з дзецьмі. Сумесна разгадвайце таямніцы, прыдумляйце віктарыны, загадкі, вучыце быць наглядальнымі.

Разам з дзецьмі вывучайце гісторыю сям'і, свайго прозвішча. Пераўтварыце гэта ў займальную гульню стварэння свайго радаводу.

Ёсць шмат кніг і брашур, якія расказваюць пра розныя гульні, але звярніце ўвагу на тыя з іх, якія:

фарміруюць увагу, памяць, уважлівасць («Хто пайшоў?», «Што змянілася?», «Што схавалі?», «Якой карцінкі не хапае?», «Зрабі гэдак жа»);

развіваюць дзіцячыя ўяўленні аб якасцях і ўласцівасцях прадметаў («Што з чаго зроблена», «Адгадай навобмацак», «Адгадай на смак», «Знайдзі такі ж прадмет" (па колеру, велічыні, форме) ;

развіваюць лагічнае мысленне («Што спачатку, што потым», «Поры года», шашкі, шахматы, «Параўнай па велічыні») і мову («Слова наадварот», «Сінонімы»).

Некалькі парад, як арганізаваць гульню:

Ніколі не адмаўляйцеся пагуляць з дзіцем, нават калі ў вас няма часу.
Падбірайце гульні не надта цяжкія, але і не занадта лёгкія.
Падрабязна тлумачце правілы гульні. Будзьце аб'ектыўныя ў ацэнцы гульнявога выніку. Падтрымлівайце дзіця, калі гульня «не клеіцца», хваліце за сумленнае імкненне да перамогі.
Прыдумвайце новыя гульні разам з дзіцем. Дайце яму магчымасць самому прыдумваць розныя варыянты адной гульні.
Займаючыся дома з дзіцем, часцей бярыце сабе ролю вучня, а не настаўніка. Ператворыцеся ў не разумелага першаклашку і задавайце пытанні.
Прапануем пагуляць:

«Назаві адным словам»

Задачы: замацоўваць у мове дзяцей словы, што абазначаюць агульныя паняцці; актывізіраваць слоўнікавы за­пас; развіваць лагічнае мысленне, кемлівасць. Змест. Перад дзіцем выкладваюцца карткі з выявамі прадметаў. Дзіця разглядвае іх, называе намаляваныя прадметы. Затым дзіця павіна назваць гэтыя прадметы адным словам.

▪ воўк, ліса, заяц... — дзікія жывёлы;

▪ дуб, клён, бяроза... — дрэвы і г. д.

“Хто жыве у казцы”

Задачы: развіваць увагу, памяць, звязную мову, хуткасць мыслення; актывізаваць слоўнік.

Змест. Для гэтай гульні спатрэбяцца карткі з відарысамі розных прадметаў, у тым ліку і персанажаў казкі. Дзіця разгледвае карткі, а затым называе персанажаў той казкі, якую слухаў, і расказаць невялічкі ўрывак з гэтай казкі пра таго героя, якога назвалі.

«Прыдумай слоўца або адкажы: «Які?»

Задачы: абагачаць слоўнікавы запас прыметнікамі; развіваць кемлівасць, мысленне, мову. Змест. Дзіця да назвы прадмета падбірае словы, якія дапамогуць адказаць на пытанне: «Які гэга прадмет?». Напрыклад:

- Лісіца якая? (Хітрая, рыжая...).

- Мядзведзь які? (Касалапы, вялікі...).

«Магазін цацак»

Задачы: актыўна распазнаваць но­выя словы. Змест. Апісваецца цацка. Задача дзяцей — хутчэй распазнаць яе і знайсці на «прылаўку магазіна».

«Закончы сказ»

Задачы: актывізіраваць словы, якія абазначаюць бытавую тэхніку; развіваць звязную мову; практыкаваць ва ўстанаўленні прычынна-следчых і прасторава-часовых адносін. Змест. Закончыць сказ (знайшоўшы малюнак).

Я чышчу дыван... (пыласосам).

Я мыю бялізну ў ... (пральнай машыне).

Я слухаю навіны па... (тэлевізару).

Я гляджу кіно па ... (кінатэатры). Я шукаю інфармацыю ў... (газеце).

Я збіваю крэм з дапамогай... (міксера).

Я захоўваю прадукты харчавання ў... (халадзільніку).

Я разммаўляю з сябрам па... (тэлефоне).

Я шыю сукенку на... (швейнай машыне).

Крыніца:

https://nsportal.ru/detskiy-sad/materialy-dlya-roditeley/2015/12/22/rol-igry-pri-podgotovke-rebenka-k-shkole

Падтрымайце ў дзіцяці яго імкненне стаць школьнікам. Ваша шчырая зацікаўленасць у яго школьных справах і клопатах, сур'ёзнае стаўленне да яго першых дасягненняў і магчымых цяжкасцяў дапамогуць першакласніку пацвердзіць значнасць яго новага становішча і дзейнасці.
Абмяркуйце з дзіцём тыя правілы і нормы, з якімі ён сустрэўся ў школе. Растлумачце іх неабходнасць і мэтазгоднасць.
Ваш дзіця прыйшло ў школу, каб вучыцца. Калі чалавек вучыцца, у яго можа штосьці не адразу атрымлівацца, гэта магчыма. Дзіця мае права на памылку.
Складзіце разам з першакласнікам распарадак дня, сачыце за яго выкананнем.
Не прапускайце цяжкасці, магчымыя ў дзіцяці на пачатковым этапе авалодання навучальнымі навыкамі. Калі ў першакласніка, напрыклад, ёсць лагапедычныя праблемы, паспрабуйце справіцца з імі на першым годзе навучання.
Падтрымайце першакласніка ў яго жаданні дамагчыся поспеху. У кожнай працы абавязкова знайдзіце, за што можна было б яго пахваліць. Памятайце, што пахвала і эмацыйная падтрымка здольны прыкметна павысіць інтэлектуальныя дасягненні чалавека.
Калі вас нешта турбуе ў паводзінах дзіцяці, яго навучальных справах, не саромейцеся звяртацца за парадай і кансультацыяй да настаўніка або школьнага псіхолага.

Як бацькі могуць дапамагчы дзіцяці пазбегнуць некаторыя цяжкасці ?

Арганізуйце распарадак дня: стабільны рэжым дня; прагулкі на свежым паветры.

Звярніце ўвагу на тое, ці ўмее ваша дзіця ўступаць у кантакт з новым дарослым, з іншымі дзецьмі, ці ўмее ён ўзаемадзейнічаць, супрацоўнічаць.
Вучыце дзіця кіраваць сваімі жаданнямі, эмоцыямі, учынкамі. Яно павінна ўмець падпарадкоўвацца правілам і выконваць нормы паводзін.
Штодня займайцеся інтэлектуальным развіццём дзіцяці. Падчас прагулак назірайце змены ў прыродзе. Звяртайце ўвагу на розныя з'явы прыроды (дождж, снег, лістапад, туман, вецер, хмары, бура, світанак, закат). Вучыце назвы пор года, месяцаў, дзён тыдня. Трэніруйце ўменні вызначаць час года на вуліцы і на малюнках. Выкарыстоўваючы лато і кнігі, вучыце з дзіцем назвы: дзікіх і хатніх жывёл, птушак, палявых і садовых кветак, дрэў, прадметаў посуду, прадметаў мэблі, адзення, галаўных убораў, відаў абутку, цацак, школьных прылад, частак цела, назвы гарадоў, назвы любімых казак і іх герояў.
Увага! Дзіця 5-6 гадоў не можа працаваць доўга: прадуктыўна час занятка - 20-30 хвілін. Развівайце зразумелую гутарку дзіцяці. Вучыце яго пераказваць казкі, змест мультфільмаў. Складайце апавяданні па малюнках, кароткія апавяданні. Сачыце за правільным вымаўленнем і дыкцыяй дзіцяці.

Вучыце дзіця адрозніваць і правільна называць асноўныя геаметрычныя фігуры (круг, квадрат, трохвугольнік, прамавугольнік), параўноўваць і адрозніваць прадметы па велічыні (вялікі, маленькі), колеры. Вучыце дзіця лічыць да 10 і назад, параўноўваць колькасць прадметаў (больш, менш, столькі ж).

Вучыце вызначаць становішча прадметаў на плоскасці, правільна ўжываць словы, якія абазначаюць месцазнаходжанне прадмета, разумець іх значэнне: наперадзе, ззаду, справа, злева, зверху, над, пад, за, перад. Развіццю дробнай маторыкі рукі дзіцяці дапамогуць маляванне, штрыхоўка, размалёўванне, нанізванне пацерак, гузікаў, лепка, вызначэнне навобмацак формы прадметаў (спачатку самых простых, затым больш складаных), гульні з дробнымі прадметамі (мазаіка).

Увага! Пры выкананні любых пісьмовых заданняў сачыце за правільным становішчам ручкі (алоўка), сшытка, пасадкай будучага школьніка! Капіруйце фігуры. Гэта заданне спрыяе ўменню пазнаваць фігуры, размешчаныя на плоскасці ліста, адрозніваць прамыя, крывыя, нахільныя лініі выконваць суадносіны рысак і палажэнні фігур адносна адзін аднаго.

Увага! Пры выкананні графічных заданняў важна не хуткасць, не колькасць зробленага, а дакладнасць выканання - нават самых простых практыкаванняў.